دریاچه های استان خوزستان

دریاچه شهیون: این دریاچه یکی از زیباترین دریاچه‌های ایران در شمال غربی دزفول و...

 پشت دو کوه شاداب و تنگوان شکل گرفته و چهره زیبایی به منطقه شهیون بخشیده است. این دریاچه زمینه مساعدی جهت انجام ورزش‌های آبی از جمله قایقرانی، اسکی و شنا و ... به وجود آورده است. وجود چند جزیره کوچک و بزرگ که روی آن‌ها انبوهی از درختان کُنار و بادام کوهی به چشم می‌خورد، جلوه خاصی به دریاچه داده است به گونه‌ای که جزیره بزرگ وسط دریاچه با مساحتی بالغ بر 60 هزار مترمربع، چشم‌انداز زیبایی را به وجود آورده است. بر روی این جزیره درختان کنار، بادام کوهی، کلخنگ و بید و همچنین جانوران کوچکی همچون روباه و خرگوش در کنار پرندگان زیبایی مانند تیهو و کبک و پرندگان دریایی، حیات وحش بی‌نظیری را به وجود آورده است. این جزیره به دلیل موقعیت جغرافیایی خوب و مسطح بودن زمین آن، شرایط مناسبی را جهت احداث مراکز تفریحی و اقامتی و جذب گردشگران به منطقه فراهم آورده است. در این دریاچه انواع آبزیان پرورش داده می‌شوند به همین دلیل در فصولی از سال محل مناسبی برای صید ماهی می‌باشد.

دریاچه تمی: دریاچه تمی یکی از زیباترین و ناشناخته‌ترین دریاچه‌های کوهستانی ایران است که در شمالی‌ترین نقطه استان خوزستان و در شمال شهرستان دزفول و در منطقه کوهستانی دره کاید و در دامنه کوه کینو واقع شده است. آب این دریاچه از ذوب برف‌های دائمی این کوه تأمین می‌شود. این دریاچه 1500 متر طول و 700 متر عرض دارد و در کنار آن دریاچه کوچک دیگری قرار دارد که در زمان پرآبی به هم پیوسته و دریاچه بزرگ‌تری را تشکیل می‌دهند. در این دریاچه هیچ گونه جانور آبزی زندگی نمی‌کند. چمنزارهای اطراف این دریاچه به نام دشت مووز منطقه بسیار وسیعی را دربر می‌گیرد و زیبایی دریاچه را دوچندان می‌نماید. زمستان‌های این منطقه بسیار سرد و خالی از سکنه است و آب دریاچه کاملاً یخ می‌بندد. درختان بلوط، بنه، کلوخنک، بوته‌های انبوه گون از گیاهان این منطقه محسوب می‌شوند. «تمی» به معنای منطقه وسیع و مسطح در مناطق کوهستانی است. منطقه تمی از مناطق ییلاقی عشایر کوچ‌رو شمال دزفول می‌باشد. برای رسیدن به این دریاچه باید از طریق دزفول تا دامنه‌های کوه سالن و از دامنه این کوه تا روستای چشمون (مرکز دهستان احمد فداله) را با ماشین پیمود و بقیه راه را که حدود 1 روز کوهنوردی است را پیاده پیمود.

دریاچه‌ سد دز: سد و نیروگاه دز بر روی رودخانه دز در 23 کیلومتری شمال شرقی شهرستان اندیمشک بنا گردیده است. این سد 203 متر ارتفاع دارد که در زمان ساخت (سال 1341) بلندترین سد خاورمیانه و ششمین سد مرتفع جهان بوده است. با احداث سد در پشت دیواره سد دریاچه‌ای به وسعت 63 کیلومتر مربع به وجود آمده است که قادر است 3/3 میلیارد مترمکعب آب را در خود جای دهد. قبل از احداث سد در این مکان سالانه بر اثر سیلاب‌های فصلی که در فصول پاییز و زمستان داخل رودخانه دز جاری می‌شد، به اراضی کشاورزی و شهرهای پایین دست، خسارات هنگفتی وارد می‌آمد. در سال 1334 خورشیدی سازمان برنامه و بودجه موظف به انعقاد قراردادی با شرکت‌های خارجی برای احداث سدی در این ناحیه شد. این قرارداد با شرکت موریسون نادسن آمریکایی و امپرزیت –جیرولا- لودی جیانی ایتالیایی بسته شد. آن‌ها از ابتدای کوه‌های بختیاری تا دشت خوزستان را از طریق اکتشافات هوایی، فیلم‌برداری و عکسبرداری مورد بررسی قرار دادند تا این که در اردیبهشت ماه سال 1335 مکان سد دز شناسایی شد. با شناسایی این محل بر اساس فاکتورهای در نظر گرفته شده، اولین مجوز ساخت سد در پاییز سال 1338 صادر شد. برای شروع به کار با توجه به صعب‌العبور بودن منطقه، دو گروه همزمان از بالا و پایین شروع به حفاری نمودند. ابتدا به وسیله دینامیت سپس به وسیله مته‌های برقی یک جاده تونلی بعد از 16 ماه کار شبانه‌روزی به طول 6500 متر و عرض 7/6 متر و ارتفاع 35/5 متر به صورت مارپیچی با شیب 8 درصد احداث شد تا ماشین‌ها بتوانند در آن تردد نمایند. این تونل یکی از بزرگ‌ترین تونل‌های دنیا و طولانی‌ترین تونل کشور است که در کوهستان و بدون تکیه‌گاه و پایه ساخته شده است. در پایان کار بالغ بر 20 درصد سختی کل پروژه و رسیدن به رودخانه از بین رفت. در مهرماه سال 1340 خورشیدی بتن‌ریزی سد آغاز شد و در آذر ماه سال 1341 بعد از 14 ماه به اتمام رسید. 100 تکنسین همراه با 426 کارگر ماهر خارجی و 2000 کارگر ایرانی که برای این منظور از سراسر ایران استخدام شده بودند، پس از تقریباً 14 میلیون ساعت کار مفید و نزدیک به 38 ماه، این پروژه را با هزینه‌ای بالغ بر 5/73 میلیون دلار به اتمام رساندند. در زمان ساخت سد 28 نفر نیروی ایرانی و 13 نفر نیروی ایتالیایی بر اثر سقوط از ارتفاعات یا برخورد اجسام با سر و بدن به رحمت ایزدی پیوستند.

دیواره سد در مقابل زلزله‌ای با شدت 10 ریشتر مقاوم است. عمر مفید سد 100 سال تخمین زده شده که همچنان با گذشت 51 سال، هنوز هیچ گونه اشکالی در آن رخ نداده است. آب خروجی از سد دز به سمت سد تنظیمی دزفول جریان یافته و در آنجا جهت مصرف در بخش کشاورزی و آب شرب تنظیم می‌شود.

ریاچه‌ سد کرخه: سد مخزنی و نیروگاه برق‌آبی کرخه در فاصله 24 کیلومتری شمال غرب اندیمشک در سال 1380 خورشیدی با هدف تأمین آب زراعی 320 هزار هکتار از اراضی پایین دست و تولید انرژی برقابی و کنترل سیل‌های مخرب رودخانه و جلوگیری از خسارات ناشی از آن احداث گردیده است. رودخانه کرخه در بالادست محور سد 90 درجه تغییر جهت داده و در نتیجه دریاچه سد در سمت راست محور سد واقع گردیده است. حجم مفید مخزن سد 81/3903 میلیون مترمکعب و مساحت آن 47/162 کیلومتر مربع می‌باشد.

دریاچه سد کارون 3: سد و نیروگاه کارون 3 در 28 کیلومتری شرق شهرستان ایذه و در فاصله 610 کیلومتری مصب رودخانه کارون در شمال شرقی استان خوزستان واقع شده است. این طرح در حدود 120 کیلومتری بالادست سد شهید عباسپور (کارون 1) قرار دارد. سد کارون 3 بلندترین سد احداث شده بتنی در کشور است و دارای بزرگ‌ترین مخزن آبی کشور در میان سدهای بتنی دو قوسی می‌باشد.